W założeniach student pisze pracę magisterską samodzielnie. Może on korzystać z pomocy opiekuna naukowego (zwanego - tak jak na Uniwersytecie Jagiellońskim - opiekunem pracy magisterskiej). Wsparcie promotora nie polega jednak na wyręczaniu żaka w procesie tworzenia dzieła, za które przyznawany jest dyplom oraz tytuł zawodowy magistra.
Promotor pracy magisterskiej to swego rodzaju mentor, przewodnik studenta po naukowej materii. Jego rolą jest wskazywanie kierunków poszukiwań, obszarów działań. Opiekun ma pomóc studentowi w rozwoju jego intelektu. Oprócz tego mobilizuje go do systematycznej pracy, wysiłku twórczego i związanego z poszukiwaniem materiałów potrzebnych do pisania utworu.
Promotor może użyczać autorowi książek z własnego księgozbioru albo pomagać w zdobyciu jakiejś trudno dostępnej pozycji (z wybranych dzieł mogą korzystać tylko pracownicy naukowi). Poza tym opiekun kontroluje postępy w tworzeniu pracy dyplomowej, czyli ustala kalendarz oddawania kolejnych części dzieła, po czym sprawdza je pod każdym względem (głównie merytorycznym, choć niektórzy wychwytują też błędy językowe).
Praca magisterska jest autorskim dziełem studenta, którego promocją w świecie naukowym, akademickim zajmuje się właśnie promotor. To on rekomenduje autora uczelnianej komisji egzaminacyjnej, radzie wydziału. Opiekun naukowy bierze niejako odpowiedzialność za treść utworu, którą firmuje swoim nazwiskiem (umieszcza się je na stronie tytułowej każdej pracy pisemnej).